โลกธรรมฝ่ายอิฏฐารมณ์ คือ ฝ่ายที่มนุษย์พอใจมี 4 เรื่อง คือ
1. ได้ลาภ หมายความว่า ได้ผลประโยชน์ ได้ทรัพย์สินเงินทอง ได้บ้านเรือนหรือที่สวน ไร่นา
2. ได้ยศ หมายความว่า ได้รับแต่งตั้งให้มีฐานันดร
3. ได้รับสรรเสริญ คือ ได้ยิน ได้ฟัง คำสรรเสริญคำชมเชย คำยกยอ
4. ได้สุข คือ ได้ความสบายกาย สบายใจ ได้ความเบิกบาน ร่าเริง ได้ความบันเทิงใจโลกธรรมฝ่ายอนิฏฐารมณ์ คือ ฝ่ายที่มนุษย์ไม่พอใจมี 4 เรื่อง คือ
1. เสียลาภ หมายความว่า ลาภที่ได้มาแล้วเสียไป
2. เสื่อมยศ หมายถึง ถูกลดความเป็นใหญ่ ถูกถอดออกจากตำแหน่ง ถูกถอดอำนาจ
3. ถูกนินทา หมายถึง ถูกตำหนิติเตียนว่าไม่ดี มีใครพูดถึง ความไม่ดีของเราในที่ลับหลั
4. ตกทุกข์ คือ ได้รับความทุกข์ทรมานกายทรม
ใครผู้ใดปล่อยให้โลกธรรมเคร
หลังวันเลือกตั้งผ่านพ้นไป มวลคลื่นของอารมณ์ที่สมหวัง
ส่วนคนที่ผิดหวังก็ต้องจมปล
ซึ่งอารมณ์ทั้งหมดนี้ หาได้มีผู้ใดหยิบยื่นยัดใส่
จึงอยากจะเตือนสติให้ท่านทั
ลองหยุดเสพอารมณ์แห่งโลกธรร
ชาติปิ ทุกขา
– แม้ความเกิดก็เป็นทุกข์
ชะราปิ ทุกขา
– แม้ความแก่ก็เป็นทุกข์
มะระณัมปิ ทุกขัง
– แม้ความตายก็เป็นทุกข์
โสกะปะริเทวะทุกขะโทมะนัสสุ
– แม้ความโศกความร่ำไรรำพัน ความไม่สบายกาย
ความไม่สบายใจ ความคับแค้นใจก็เป็นทุกข์
อัปปิเยหิ สัมปะโยโค ทุกโข
– ความประสบกับสิ่งไม่เป็นที่
ปิเยหิ วิปปะโยโค ทุกโข
– ความพลัดพรากจากสิ่งเป็นที่
ยัมปิจฉัง นะ ละภะติ ตัมปิ ทุกขัง
– มีความปรารถนาสิ่งใด ไม่ได้สิ่งนั้นนั่นก็เป็นทุ
ด้วยการพิจารณาความจริงอันป
อย่าไปคิดมาก เดียวก็เช้าแล้ว
ให้ระลึกอยู่ในใจเสมอๆ ว่าโลกนี้
ไม่มีอะไร
ไม่ได้อะไร
ไม่เหลืออะไร
กูตายแน่
คิดให้ได้ มองให้เห็นเช่นนี้ แล้วเราจักเป็นผู้อยู่เหนือ
พุทธะอิสระ
